در جامعه‌ای که مسائل روانی و سلامت روان به تدریج جایگاه خود را پیدا کرده‌اند، آگاهی از اختلالاتی که عواقب مخربی بر زندگی افراد دارند اهمیت دوچندانی پیدا کرده است. بیماری‌های روانی در مردان، به دلیل ویژگی‌های زیستی، اجتماعی و فرهنگی خاص، ممکن است به شکلی شدیدتر و مخرب‌تر ظاهر شوند.
در این مقاله به بررسی برخی از بدترین بیماری‌های روانی که بیشتر در میان مردان مشاهده می‌شود، پرداخته می‌شود. هدف از این بررسی، افزایش آگاهی نسبت به علائم، علل بروز و چالش‌های درمانی آن‌هاست.
اختلالات روانی از جنبه‌های مختلف بر سلامت جسمی و روانی فرد تأثیرگذارند و در بسیاری از موارد با پیامدهای اجتماعی، اقتصادی و خانوادگی همراه هستند.
مردان به دلایل متعددی مانند فشارهای فرهنگی، عدم تمایل به ابراز احساسات و نگرش‌های منفی نسبت به مراجعه به متخصصان، ممکن است دچار اختلالاتی شوند که درمان و مدیریت آن‌ها چالش‌های خاصی دارد. در ادامه، برخی از اختلالات جدی که در میان مردان به چشم می‌خورند، معرفی می‌شوند.
۱. اختلال افسردگی اساسی
اختلال افسردگی اساسی یا افسردگی کلان یکی از اختلالات رایج و در عین حال بسیار خطرناک در میان مردان است.
علائم این اختلال شامل احساس بی‌ارزشی، بی‌انرژی بودن، ناتوانی در لذت بردن از فعالیت‌های روزمره، اختلال در خواب و اشتها، افکار منفی و حتی خودکشی می‌باشد.
در مردان، افسردگی ممکن است به صورت خشونت‌های غیرمنتظره یا رفتارهای خودتخریبی بروز کند؛ چرا که انتظارات فرهنگی از مردان معمولاً نشان‌دهنده قدرت و تحمل بالا است و ابراز ضعف، اغلب با استیگما همراه می‌شود.
تشخیص به موقع و درمان ترکیبی از دارودرمانی و روان‌درمانی، از مهم‌ترین اقدامات در مدیریت افسردگی در مردان به شمار می‌رود.
۲. اختلال دو قطبی
اختلال دو قطبی یا بای‌پولار، اختلالی است که در آن فرد دوره‌های متناوب افسردگی و شیدایی را تجربه می‌کند.
در دوره افسردگی، علائم مشابه افسردگی اساسی مشاهده می‌شود؛ اما در دوره‌های شیدایی، احساس سرخوشی، افزایش انرژی، کاهش نیاز به خواب و رفتارهای پرخطر غالب است.
در میان مردان، دوره‌های شیدایی ممکن است با تصمیمات خطرناک اقتصادی یا اجتماعی همراه شوند که می‌تواند به پیامدهای جدی منجر شود.
مدیریت این اختلال نیازمند پایش دقیق توسط متخصصان و استفاده از داروهای تثبیت‌کننده خلق همراه با روان‌درمانی است.
۳. اسکیزوفرنی
اسکیزوفرنی یکی از پیچیده‌ترین اختلالات روانی است که با اختلال در تفکر، توهم و هذیان همراه می‌شود.
مردان مبتلا به اسکیزوفرنی معمولاً در سنین پایین‌تر از زنان علائم خود را نشان می‌دهند و مشکلات اجتماعی، شغلی و خانوادگی جدی ایجاد می‌کنند.
این اختلال، علاوه بر تضعیف توانایی‌های شناختی، می‌تواند باعث انزوای اجتماعی و کاهش کیفیت زندگی فرد شود.
درمان اسکیزوفرنی ترکیبی از دارودرمانی (مانند آنتی‌پسیکوتیک‌ها) و روان‌درمانی‌های حمایتی به همراه حمایت‌های اجتماعی است.
۴. اختلال شخصیت ضد اجتماعی
اختلال شخصیت ضد اجتماعی، که گاهی با عنوان روان‌پریشی هم شناخته می‌شود، اختلالی است که در آن فرد نسبت به قوانین و هنجارهای اجتماعی بی‌تفاوت بوده و رفتارهای مخرب و پرخطر از خود نشان می‌دهد.
مردان مبتلا به این اختلال معمولاً در طول زندگی خود مشکلات جدی در روابط اجتماعی، قانونی و حرفه‌ای تجربه می‌کنند.
این اختلال ممکن است همراه با رفتارهای خشونت‌آمیز، نقض حقوق دیگران و عدم همدلی با احساسات اطرافیان باشد.
درمان این اختلال از پیچیدگی‌های بالایی برخوردار است و نیازمند ترکیبی از مداخلات روان‌شناختی، مشاوره‌های فردی و خانوادگی و در برخی موارد، نظارت قانونی است.
۵. اختلالات مصرف مواد و وابستگی
مصرف مواد مخدر و وابستگی به الکل در میان مردان به عنوان یکی از اختلالات روانی خطرناک شناخته می‌شود.
بسیاری از مردان برای مقابله با فشارهای روحی و اجتماعی به مصرف مواد اعتیادآور روی می‌آورند.
این اختلال می‌تواند منجر به تغییرات شدید خلقی، رفتارهای پرخطر، از دست دادن کنترل و حتی خودآزارانه شدن شود.
درمان وابستگی به مواد نیازمند رویکرد چندجانبه است؛ از جمله روان‌درمانی، دارودرمانی و برنامه‌های توانبخشی اجتماعی که به فرد کمک می‌کنند تا از چرخه اعتیاد خارج شود.
عوامل مؤثر در بروز اختلالات روانی در مردان
عوامل ژنتیکی، بیولوژیکی، محیطی و اجتماعی نقش مهمی در بروز اختلالات روانی در مردان دارند.
فشارهای اقتصادی، عدم توانایی ابراز احساسات به دلیل باورهای فرهنگی و انتظارات اجتماعی، به همراه تجربیات منفی دوران کودکی، از جمله عواملی هستند که می‌توانند زمینه‌ساز بروز این اختلالات شوند.
عدم تمایل به مراجعه به متخصصان به دلیل استیگماهای اجتماعی نیز از چالش‌های مهم در تشخیص به موقع و درمان موثر این بیماری‌ها محسوب می‌شود.
چالش‌های درمان و مدیریت اختلالات روانی در مردان
تشخیص و درمان اختلالات روانی در مردان با چالش‌های متعددی مواجه است؛ از جمله:
- استیگما و نگرش‌های منفی: انتظارات جامعه نسبت به مردان به گونه‌ای است که ابراز احساسات و مشکلات روانی، نشانه ضعف تلقی می‌شود.
- عدم مراجعه به مراکز درمانی: مردان اغلب به دلیل نگرانی از برچسب زدن و کاهش اعتبار اجتماعی، از مراجعه به روانشناس یا روانپزشک خودداری می‌کنند.
- پیچیدگی‌های درمان: درمان این اختلالات نیازمند رویکردهای چندجانبه شامل دارودرمانی، روان‌درمانی و حمایت‌های اجتماعی است که هماهنگی بین آن‌ها برای دستیابی به نتایج مطلوب ضروری است.
نکات و ترفندهای کاربردی
ببین، اگه فکر می‌کنی یکی از مردای اطرافت داره از افسردگی، تغییرات شدید خلق، رفتارهای پرخطر یا مصرف مواد رنج می‌بره، جدی بگیرش. این بیماری‌ها، هر چند سخت و پیچیده‌ان، ولی با مراجعه به متخصص و استفاده از روش‌های درمانی درست قابل کنترلن.
مهم‌ترین نکته اینه که نباید از مراجعه به روانشناس یا روانپزشک ترسید، چون کمک گرفتن نشونه قوت و درک بهتر از خودته. سعی کن همیشه در مورد علائم هشدار دهنده مثل بی‌حوصلگی مداوم، تصمیمات غیرمنطقی یا رفتارهای خشونت‌آمیز هوشیار باشی و در صورت لزوم، با حمایت خانواده و دوستان همراه بشی.
در نهایت، تغییر نگرش نسبت به سلامت روان و پذیرش اینکه همه‌مون گاهی نیاز به کمک داریم، می‌تونه خیلی از دردسرها رو از میان ببره.
با توجه به پیچیدگی موضوع، آگاهی از علائم و مراجعه به موقع به متخصصان می‌تواند تفاوت زیادی در روند بهبودی ایجاد کند. به یاد داشته باشید که هر گونه تغییر رفتاری یا خلقی ناگهانی نیازمند توجه جدی و دریافت کمک حرفه‌ای است.
نتیجه‌گیری
بدترین بیماری‌های روانی در میان مردان شامل اختلال افسردگی اساسی، اختلال دو قطبی، اسکیزوفرنی، اختلال شخصیت ضد اجتماعی و وابستگی به مواد مخدر می‌شود که هر یک به دلیل پیچیدگی‌های زیستی و اجتماعی، پیامدهای مخربی بر زندگی فرد دارند.
افزایش آگاهی، کاهش استیگما، تشخیص به موقع و درمان ترکیبی از ابزارهای دارویی و روان‌شناختی، از مهم‌ترین عوامل موفقیت در مدیریت این اختلالات به شمار می‌روند. حمایت‌های اجتماعی و تغییر نگرش فرهنگی نسبت به مسائل روانی نیز از ضروریات بهبود سلامت روانی مردان در جامعه هستند.
