جراحی عمومی یکی از شاخه‌های اصلی علوم پزشکی است که به درمان بیماری‌ها و مشکلات مختلف بدن از طریق مداخله‌های جراحی می‌پردازد. این نوع جراحی‌ها به طور عمده بر اندام‌های داخلی، دیواره شکم، سیستم گوارش، سیستم اندوکرین و مواردی از این قبیل تمرکز دارند. جراحی عمومی به دلیل تنوع بالای روش‌ها و تکنیک‌های مورد استفاده، یکی از مهم‌ترین و گسترده‌ترین شاخه‌های جراحی در علم پزشکی به شمار می‌رود. در این مقاله به معرفی انواع جراحی‌های عمومی، روش‌های انجام آن‌ها و نکات مرتبط با هر کدام پرداخته خواهد شد.
جراحی‌های مربوط به سیستم گوارش
1. آپاندکتومی (برداشتن آپاندیس)
آپاندکتومی یکی از رایج‌ترین جراحی‌های عمومی است که برای درمان آپاندیسیت حاد انجام می‌شود. این عمل معمولاً به روش لاپاراسکوپی یا جراحی باز انجام می‌گیرد و هدف آن جلوگیری از ترکیدن آپاندیس و بروز عفونت‌های جدی است. در روش لاپاراسکوپی، بیمار بهبودی سریع‌تری دارد و خطر عفونت کمتر است، اما جراحی باز همچنان در موارد پیچیده‌تر یا شرایط اورژانسی انتخاب می‌شود. این جراحی یکی از ساده‌ترین روش‌ها با میزان موفقیت بالا است که به طور گسترده در سراسر جهان انجام می‌شود.
2. کولکتومی (برداشتن بخشی از روده بزرگ)
کولکتومی برای درمان بیماری‌هایی نظیر سرطان روده بزرگ، بیماری کرون یا کولیت اولسراتیو انجام می‌شود. این عمل ممکن است به صورت جزئی (برداشتن بخشی از روده) یا کامل (برداشتن کل روده بزرگ) باشد. در موارد پیشرفته سرطان روده، این جراحی به همراه شیمی‌درمانی یا پرتودرمانی انجام می‌شود. همچنین روش‌های مدرن مانند لاپاراسکوپی و جراحی رباتیک، میزان عوارض این عمل را کاهش داده و دوره بهبودی را کوتاه‌تر کرده است.
3. چولسیستکتومی (برداشتن کیسه صفرا)
این جراحی برای درمان سنگ کیسه صفرا یا التهاب کیسه صفرا انجام می‌شود. چولسیستکتومی معمولاً با استفاده از تکنیک لاپاراسکوپی صورت می‌گیرد که به دلیل کم‌تهاجمی بودن و دوره نقاهت کوتاه‌تر، محبوبیت بالایی دارد. این جراحی اغلب به صورت سرپایی انجام می‌شود و بیماران می‌توانند در مدت کوتاهی به فعالیت‌های روزمره خود بازگردند.
4. فتق‌ها (هرنی)
عمل جراحی برای درمان فتق‌ها شامل بازگرداندن بافت‌های بیرون زده به محل اصلی و تقویت دیواره شکم است. این عمل می‌تواند به روش باز یا لاپاراسکوپی انجام شود. در روش لاپاراسکوپی، از مش‌های مصنوعی برای تقویت دیواره شکم استفاده می‌شود که خطر عود فتق را کاهش می‌دهد. فتق‌ها معمولاً در نقاطی مانند کشاله ران، دیافراگم یا دیواره شکم رخ می‌دهند و عدم درمان آن‌ها ممکن است به مشکلات جدی‌تری منجر شود.
جراحی‌های مرتبط با سیستم اندوکرین
1. تیروئیدکتومی (برداشتن غده تیروئید)
این جراحی برای درمان بیماری‌هایی نظیر گواتر، سرطان تیروئید یا پرکاری تیروئید انجام می‌شود. بسته به شدت بیماری، بخشی یا کل غده تیروئید برداشته می‌شود. این جراحی اغلب با تکنیک‌های پیشرفتهای انجام می‌شود که به حفظ عصب‌های صوتی و عملکرد غدد پاراتیروئید کمک می‌کند. پس از جراحی، بیماران ممکن است نیاز به مصرف داروهای جایگزین هورمونی داشته باشند.
2. آدرنالکتومی (برداشتن غده فوق کلیوی)
برای درمان بیماری‌هایی مانند سندرم کوشینگ یا تومورهای آدرنال، این جراحی انجام می‌شود. روش انجام این جراحی ممکن است لاپاراسکوپی یا جراحی باز باشد. تکنیک‌های مدرن جراحی، امکان انجام این عمل را با حداقل عوارض و کاهش خطرات مرتبط فراهم کرده‌اند. آدرنالکتومی معمولاً برای کاهش علائم بیماری و بهبود کیفیت زندگی بیماران انجام می‌شود.
جراحی‌های مرتبط با پستان
1. ماستکتومی (برداشتن پستان)
این جراحی برای درمان یا پیشگیری از سرطان پستان انجام می‌شود. ماستکتومی می‌تواند کامل (برداشتن کل بافت پستان) یا جزئی (لامپکتومی) باشد. در برخی موارد، جراحی محافظه‌کارانه‌تر نظیر لامپکتومی به همراه پرتودرمانی انجام می‌شود تا ظاهر پستان حفظ شود. تکنیک‌های جدید مانند ماستکتومی با حفظ پوست یا نوک پستان، انتخاب‌های بیشتری برای بیماران فراهم کرده است.
2. جراحی بازسازی پستان
پس از ماستکتومی، بازسازی پستان با استفاده از ایمپلنت یا بافت بدن بیمار انجام می‌شود. این جراحی به بهبود کیفیت زندگی بیمار کمک می‌کند و به طور معمول در چند مرحله انجام می‌شود. استفاده از تکنیک‌های پیشرفته مانند بازسازی هم‌زمان با ماستکتومی، باعث کاهش تعداد جراحی‌ها و بهبود نتایج زیبایی شده است.
جراحی‌های مربوط به دیواره شکم
1. جراحی دیواره شکم (ابدومینوپلاستی)
این عمل برای ترمیم عضلات شکم و حذف پوست و چربی اضافی انجام می‌شود. ابدومینوپلاستی معمولاً به دلایل زیبایی یا درمان فتق‌های دیواره شکم انجام می‌شود. این جراحی نه تنها ظاهر شکم را بهبود می‌بخشد، بلکه به تقویت دیواره شکم و بهبود عملکرد عضلات نیز کمک می‌کند. ابدومینوپلاستی به ویژه پس از کاهش وزن شدید یا بارداری‌های متعدد رایج است.
2. لاپاروتومی (باز کردن شکم)
این جراحی برای بررسی و درمان بیماری‌های مختلف در حفره شکمی انجام می‌شود. لاپاروتومی معمولاً زمانی انجام می‌شود که تشخیص دقیق بیماری دشوار باشد. این جراحی یک روش پایه‌ای در مدیریت اورژانس‌های شکمی محسوب می‌شود و می‌تواند شامل برداشتن تومورها، ترمیم اندام‌ها یا درمان خونریزی داخلی باشد.
جراحی‌های مرتبط با سیستم عروقی
1. عمل واریس
جراحی‌های واریس برای درمان واریس‌های شدید انجام می‌شود. این جراحی‌ها می‌توانند شامل اسکلروتراپی، لیزر درمانی یا جراحی باز باشند. تکنیک‌های مدرن مانند لیزر درمانی و ابلیشن حرارتی، نتایج بهتر و زمان بهبودی کوتاه‌تری را برای بیماران به همراه دارند. واریس‌ها در صورت عدم درمان ممکن است به زخم‌های پوستی یا عوارض جدی‌تری منجر شوند.
2. جراحی آنوریسم آئورت
برای پیشگیری از پارگی آنوریسم آئورت، جراحی‌های باز یا اندوواسکولار انجام می‌شود. این جراحی‌ها معمولاً پیچیده و نیازمند دقت بالایی هستند. روش‌های مدرن مانند استفاده از استنت‌گرافت‌ها در جراحی اندوواسکولار، خطرات و زمان بستری را کاهش داده‌اند.
جراحی‌های مرتبط با تروما
1. ترمیم زخم‌های عمیق
جراحی‌های تروما معمولاً برای ترمیم زخم‌های ناشی از تصادفات، جراحات چاقو یا گلوله انجام می‌شود. این جراحی‌ها می‌توانند شامل بازسازی بافت‌ها و ترمیم عروق و اعصاب باشند. مدیریت صحیح زخم‌های عمیق به جلوگیری از عفونت و بهبود سریع‌تر بیمار کمک می‌کند.
2. جراحی‌های اورژانسی
این جراحی‌ها برای نجات زندگی بیمارانی که دچار خونریزی داخلی یا آسیب‌های شدید شده‌اند انجام می‌شود. جراحی‌های اورژانسی شامل مدیریت آسیب‌های شکمی، ترمیم پارگی اندام‌ها و کنترل خونریزی‌های شدید است.
جراحی عمومی طیف وسیعی از عمل‌ها را شامل می‌شود که هر کدام با توجه به شرایط بیمار و نوع بیماری طراحی شده‌اند. پیشرفتهای تکنولوژیکی، به‌ویژه در زمینه لاپاراسکوپی و رباتیک، باعث افزایش دقت و کاهش عوارض جراحی‌های عمومی شده است. آگاهی از روش‌های جراحی، انتخاب جراح ماهر و رعایت مراقبت‌های بعد از جراحی، نقش مهمی در بهبود نتایج درمان دارد. افزایش دسترسی به تکنولوژی‌های پیشرفته و استفاده از روش‌های کم‌تهاجمی، آینده روشنی را برای این شاخه مهم پزشکی رقم زده است.
